จึงได้ชื่อว่า “ลานสาวคอย”  โดยผู้เฒ่าแก่เล่าต่อ ๆ กันมาว่า สมัยก่อนเทือกเขาภูพานนั้นมีความอุดมสมบูรณ์มาก มีสัตว์ป่ามากมาย ต้นไม้เขียวขจี ในป่าที่อุดมสมบูรณ์มีลานหินมากมาย และมีลานหินลานหนึ่งที่มีความร่มเย็น ซึ่งเป็นที่ที่หนุ่มสาวคู่หนึ่งนัดเจอกัน ความรักของทั้งคู่กำลังบานสะพรั่งและเป็นความรักที่บริสุทธิ์ ความรักของพวกเขาไม่ได้ราบรื่นสวยงามเหมือนถนนที่โรยด้วยกลีบกุหลาบ เนื่องมาจากชายหนุ่มผู้เป็นคนรัก นั้นเกิดมาในครอบครัวที่มีฐานะยากจนมาก ๆ แต่เขาก็รักคนรักของเขาด้วยใจที่บริสุทธิ์ ผู้เป็นฝ่ายหญิงก็ไม่เคยรังเกียจหรือดูถูกฝ่ายชายเลย  มีแต่ทวีความรักให้ฝ่ายชายมากขึ้นทุกวัน แต่ความรู้สึกของพ่อแม่ฝ่ายหญิงไม่ได้คิดเหมือนที่ลูกสาวของตนคิด เขาจึงอยากให้ลูกเขยรวยและเหมาะสมกับฐานะของตน พ่อแม่ของฝ่ายหญิงจึงทำทุกวิถีทางเพื่อขัดขวางความรักของลูก โดยไม่ยอมให้สองคนนั้นได้พบเจอกันเลย แล้วเรื่องเศร้าก็เกิดขึ้น เมื่อฝ่ายหญิงได้เขียนจดหมายไปให้ฝ่ายชาย โดยฝากไปกับคนใช้ที่บ้าน เพื่อนัดเจอกันที่ลานหินบนภูเขาที่นัดเจอกันประจำ แต่พ่อแม่ฝ่ายหญิงได้กำชับและย้ำกับคนใช้ทุกคนว่า ถ้าผู้เป็นลูกสาวตนฝากของให้ใครต้องเอามาให้ตนดูก่อน ผู้ที่เอามาให้ดูจะได้รับรางวัลอย่างงาม เมื่อถึงวันเวลาตามที่นัดหมาย ฝ่ายหญิงก็ได้ไปรอตามนัด และก็รอจนแล้วจนเล่าชายคนรักก็ไม่มา  ฝ่ายหญิงเสียใจมากที่ชายคนรักไม่มาตามนัดจึงได้ตรอมใจตาย ณ หน้าผาแห่งนั้น

จนเมื่อหลายวันผ่านไป ผู้เป็นพ่อแม่รู้สึกเอะใจเหตุใดลูกสาวจึงไม่ยอมกลับบ้าน จึงส่งคนออกตามหา และก็พบเพียงร่างไร้วิญญาณของลูกสาว เมื่อชายคนรักรู้ข่าวจึงเสียใจมาก เขาไปที่หน้าผาแห่งนั้น แล้วกระโดดหน้าผาตายตามหญิงคนรักไป

หลายปีผ่านไป ก็ได้มีพระธุดงค์ผ่านไปแถวนั้นและได้ปักกรดบำเพ็ญภาวนาที่หน้าผาแห่งนั้นพระธุดงค์เห็นเป็นที่เหมาะสมที่จะเป็นวัด จึงได้ไปบอกบุญแก่ชาวบ้านมาสร้างวัด และวัดนั้นก็ได้ชื่อว่า “วัดดานสาวคอย”  “ดาน” ในที่นี้ หมายถึง หินดินดานหรือลานหิน 

ระยะแรกของการสร้างวัดนี้ การหาพระสงฆ์มาจำพรรษา เป็นเรื่องยากมาก เพราะขณะนั้น พื้นที่ดังกล่าวยังถือว่าเป็น พื้นที่สีชมพู ในที่สุดชาวบ้านได้พร้อมใจกันกราบนิมนต์ พระครูอุดมธรรมานุกูล (สุนทร อุตฺตโม) มาดูแลสำนักสงฆ์ ภูพานดานสาวคอยวนาราม จนกระทั่งได้รับอนุมัติตั้งเป็นวัด ท่านก็ได้เป็นเจ้าอาวาสมาจนถึงปัจจุบัน

เหตุผลหนึ่งของการนิมนต์พระครูอุดมธรรมานุกูล มาดูแลวัดนี้ เนื่องจากเมื่อครั้งเป็นฆราวาส ท่านเคยรับ ราชการเป็นตำรวจพลร่ม ค่ายนเรศวร อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และมีประสบการณ์ทำงานในพื้นที่บริเวณดังกล่าวเป็นอย่างดี รวมทั้งท่านยังเป็นพระลูกศิษย์ ที่มีความกตัญญู มีความเคารพผูกพันกับ พระสุนทรธรรมากร (หลวงปู่คำพันธ์ โฆสปัญโญ) เป็นอย่างยิ่ง

วัดภูพานอุดมธรรม ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ดร.สร้อยเพชร เรศานนท์ กรรมการผู้จัดการบริษัท บาชโทลด์ จำกัด และประธานดำเนินการกองทุน "สุวรรณวาจกกสิกิจ" ถือว่าเป็นพลังศรัทธาสำคัญในการเชิญชวนกัลยานมิตร รวมทั้งผู้มีจิตศรัทธา จากทั่วประเทศมาร่วมทำบุญสร้างวัดนี้

พ.ศ. 2538 สำนักงานปกครองอำเภอนาแก นำโดย นายพงษ์ศักดิ์ นาคประดา นายอำเภอนาแกได้จัดทำโครงการปรับปรุงภูมิทัศน์ แหล่งฐานที่มั่นเก่าของกลุ่มชน ที่มีความขัดแย้งทางการเมือง ให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว โดยมีการสร้างศาลาชมวิว และปรับปรุงบันได 221 ขั้น ที่เป็นทางขึ้นดานสาวคอย แต่เดิมในอดีต ก่อนที่จะมีการปรับปรุงถนน ตลอดจนการปลูกต้นไม้รอบบริเวณวัด

ภายในวัดมีการสร้าง  “อุทยานพระธาตุประจำวันเกิดจำลอง 7 องค์” บนลานหินขนาดใหญ่ และมีศาลาการเปรียญอีกแห่งที่มีพระพุทธรูปขนาดใหญ่งดงามบนหลังคา ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของวัดแห่งนี้ ภายในห้องโถงของหลังคาพระใหญ่เป็นที่ประดิษฐาน พระพุทธรูปหยกขาวขนาดใหญ่ศิลปะพม่า ขณะที่โดยรอบจุดนี้ จะมีลานหิน ซึ่งเป็นจุดชมวิว ซึ่งสามารถมองเห็นทิวทัศน์ทั้งแม่น้ำโขงฝั่งสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว องค์พระธาตุพนม และหนองหารในจังหวัดสกลนคร

วัดป่าภูพานอุดมธรรม เป็นสถานที่ที่ไม่เคยหลับใหล จะมีนักท่องเที่ยวที่รักการ "แสวงบุญ" เดินทางมาเป็นหมู่คณะอย่างต่อเนื่องทั้ง 3 ฤดู  กิจกรรมที่น่าสนใจภายในวัดแห่งนี้ เริ่มตั้งแต่การไหว้พระธาตุประจำวันเกิด และชมความสวยงามของทิวทัศน์เมืองนครพนม ซึ่งนับเป็นวัดที่มีวิวทิวทัศน์ที่สวยงามที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศ  ในแต่ละปีจะมีประชาชนมาทำบุญเป็นจำนวนมาก ทั้งยังเป็นแหล่งเรียนรู้ทางพระพุทธศาสนาที่เน้นการปฏิบัติ  โดยจะมีคณะบุคคลต่าง ๆ  ขึ้นมาจัดกิจกรรมทางพุทธศาสนากันอยู่เสมอ