TKP HEADLINE

การเพาะเห็ดนางฟ้า...แพร่

 ชาวบ้านในตำบลแม่ทราย ได้รับการส่งเสริมการศึกษาด้านอาชีพ การเพาะเห็ดนางฟ้าภูฐาน จาก กศน.ตำบลแม่ทราย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอร้องกวาง  ทำให้สามารถนำไปประกอบเป็นอาชีพเสริม สร้างรายได้เพิ่มเติมให้แก่ตนเองและครอบครัวได้
นางบัวลอย สุวรรณ พื้นเพเดิมเป็นคนตำบลแม่ทราย อำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่ ประกอบอาชีพทำนา ในพื้นที่ 12 ไร่ และได้นำสารเคมีมาใช้ในการเพาะปลูกมาโดยตลอด ผลผลิตที่ได้เป็นข้าวเปลือก 8 เกวียน ทำให้ขาดทุนทุกปี ดังนั้น เมื่อปี พ.ศ. 2551 นางบัวลอย จึงได้เข้าร่วมกิจกรรม ที่ กศน.ตำบลท่าทราย ส่งเสริมการประกอบอาชีพให้ชาวบ้าน ซึ่งก็คือ การเพาะเห็ดนางฟ้า ซึ่งเป็นหลักสูตรระยะสั้น เมื่อได้รับความรู้มาแล้ว นางบัวลอยจึงมาทดลองทำในครอบครัว และนำผลผลิตมาจำหน่ายทำให้มีรายได้เสริม จากการเพาะเห็ดนางฟ้ามาได้ระยะหนึ่ง จึงพบว่า มีรายได้มากกว่าการปลูกข้าวโดยใช้สารเคมี จึงตัดสินใจขยายโรงเรือน ในปัจจุบันมีโรงเรือนเพาะเห็ดนางฟ้า จำนวน  5 โรงเรือน


สถานที่ตั้งของผู้ประกอบอาชีพ   
บ้านเลขที่ 65 หมู่ 1 ตำบลแม่ทราย  
อำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่   
พิกัด 18.384334,100.320840

กระบวนการผลิต
การเตรียมโรงเรือนสำหรับเพาะเห็ดนางฟ้า พื้นที่ในการสร้างโรงเรือน ควรสร้างในที่เย็นชื้นและสะอาด วัสดุที่จะนำมาสร้างเป็นโรงเรือน ควรเป็นวัสดุธรรมชาติที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น เช่น ฟาง หญ้าแฝก ไม้ไผ่ เป็นต้น แบบโรงเรือนที่สร้างง่าย ลงทุนน้อย ขนาดของโรงเรือน กว้าง 2 เมตร x ยาว 15 เมตร x สูง 2 เมตร จะวางก้อนเชื้อเห็ดเห็ดนางฟ้าได้ประมาณ 4,000 ก้อน
วิธีการทำก้อนเชื้อเพาะเห็ดนางฟ้า การทำก้อนเชื้อเห็ดนางฟ้ามีส่วนผสมหลัก ดังนี้ 
ขี้เลื่อยไม้เนื้ออ่อน 100 กก. รำละเอียด 6-8 กก. ข้าวโพดป่น 3-5 กก. ปูนยิบซัม 1 กก. หินปูนหรือผงชอล์ก 1 กก. ดีเกลือ 0.2 กก.  น้ำ 80 กก.  EM 1 ลิตร
หลังจากเตรียมส่วนผสมเรียบร้อยแล้ว นำส่วนผสมทั้งหมดมาคลุกเคล้าเข้าด้วยกัน บรรจุใส่ถุงพลาสติกอัดให้แน่น ควรบรรจุส่วนผสมที่ผสมไว้ให้หมดภายในวันเดียว เมื่ออัดก้อนเชื้อแน่นดีแล้ว ใส่คอขวดพลาสติก อุดด้วยสำลีและปิดด้วยกระดาษ แล้วรัดยางให้แน่น



นำไปนึ่งเพื่อฆ่าเชื้อ ถ้ามีหม้อนึ่งความดัน ให้นึ่งที่ความดัน 25 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว ใช้เวลาประมาณ 1-2 ชั่วโมง ถ้าไม่มีหม้อนึ่งความดัน ให้ใช้หม้อนึ่งจากถังน้ำมัน 200 ลิตร แทนก็ได้ โดยทำการนึ่งที่อุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส ระยะเวลา 2-3 ชั่วโมง และนึ่ง 3 ครั้ง 
เมื่อนึ่งฆ่าเชื้อเรียบร้อยแล้ว ทำการหยอดเชื้อเห็ดจากเมล็ดข้าวฟ่างประมาณ 20-25 เมล็ด ลงในถุงก้อนเชื้อ แล้วปิดปากถุงก้อนเชื้อให้เรียบร้อย แล้วนำไปตั้งไว้ในโรงเรือน



การเก็บเกี่ยวผลผลิตเห็ดนางฟ้า
เห็ดนางฟ้าจะออกดอกเมื่อมีความชื้นสูงพอ อากาศไม่ร้อนมาก ในช่วงเวลากลางคืนถ้าอากาศเย็นจะออกดอกได้ดี เทคนิคที่ทำให้เห็ดมีดอกใหญ่และออกดอกอย่างสม่ำเสมอคือ เมื่อเก็บดอกเห็ดเสร็จแล้ว ต้องทำความสะอาดเขี่ยเศษเห็ดออกจากหน้าก้อนเชื้อให้หมด งดให้น้ำ 3 วัน เพื่อให้เชื้อฟักตัว แล้วให้น้ำตามปกติ เห็ดจะออกดอกมากเหมือนเดิม หรือใช้วิธีการทำความสะอาดหน้าก้อนเชื้อแล้ว รัดปากถุงไม่ให้อากาศเข้า ทิ้งไว้ 2-3 วัน จึงให้น้ำตามปกติ หลังจากนั้นเปิดปากถุง จะทำให้เห็ดออกดอกได้สม่ำเสมอพร้อมกัน

เมื่อเห็ดออกดอก ได้ตามขนาดที่ต้องการแล้ว จะทำการเก็บเกี่ยวโดยจับที่โคนดอกทั้งช่อ โยกซ้ายขวา-บนล่าง แล้วดึงออกจากถุงเห็ด ระวังอย่าให้ปากถุงเห็ดบาน ถ้าโคนของดอกเห็ดขาดติดอยู่ ให้เอาออก เพื่อป้องกันการเน่าเสีย และการวางไข่ของแมลง ลักษณะดอกเห็ดที่ควรเก็บคือ ดอกไม่แก่หรืออ่อนจนเกินไป ขอบดอกยังงุ้มอยู่ ถ้าขอบยกขึ้นแสดงว่าแก่แล้ว ดอกเห็ดที่ออกสปอร์เป็นผงขาวด้านหลังดอกเห็ดแสดงว่าแก่จัด ต้องรีบเก็บออก เพราะสปอร์จะเป็นตัวชักนำให้แมลงเข้ามาในโรงเรือนได้
ปัญหาที่พบในการเพาะเห็ดนางฟ้า
1. ในถุงก้อนเห็ดเชื้อไม่เดิน เกิดจากเวลาหยอดเชื้อเห็ดถุงก้อนเชื้อร้อนเกินไป ทำให้เชื้อเห็ดไม่เดิน วิธีแก้ไขคือ วางก้อนเชื้อให้เย็นอย่างน้อย 24 ชั่วโมง แล้วจึงหยอดเชื้อ 
2. หนอนแมลงหวี่กินเส้นใยเห็ด วิธีแก้ไข คือ ควรทำความสะอาดโรงเรือน วัสดุจุก สำลี ต้องนึ่งฆ่าเชื้อ สำลีต้องอุดให้แน่น ปิดปากถุงให้สนิทอย่าให้แมลงเข้าไปได้
3. เห็ดมีหน่อเกิดมากเกินไป ดอกเห็ดมีน้อย เกิดจากเชื้อเห็ดมีคุณภาพต่ำ ไม่สามารถพัฒนาให้ดอกเจริญเติบโต อาหารในก้อนเชื้อไม่เพียงพอ การถ่ายเทอากาศไม่ดี ความชื้นสูงเกินไป วิธีแก้ไข ควรตรวจสอบคุณภาพของวัตถุดิบ เปลี่ยนเชื้อเห็ด ที่มีอัตราการเดินเส้นใยดี และปรับให้โรงเรือน มีอากาศถ่ายเท มีแสงสว่าง ลดความชื้นลง และควรเลิกใช้สารเคมีในช่วงเปิดดอก
4. การเกิดดอกเพียงรุ่นเดียว เกิดจากอาหารในก้อนเชื้อไม่เพียงพอ การจัดสภาพโรงเรือนไม่ดีพอ วิธีแก้ไข ปรับสูตรอาหารใหม่ ปรับสภาพโรงเรือนให้สะอาดมีอากาศถ่ายเท และมีแสงสว่างเพียงพอ 
อาชีพการเพาะเห็ด ไม่ยุ่งยากเหมือนอย่างที่หลาย ๆ คนคิด แต่ต้องศึกษาให้เข้าใจและ
ถ่องแท้ก่อน อาจศึกษาจากตำราต่าง ๆ ศึกษาดูงานจากแหล่งเรียนรู้ เช่น ฟาร์มเห็ด  ปัจจุบันยังพบว่ามีผู้เพาะเห็ดขาย สร้างรายได้เป็นอย่างดี ในทุกภูมิภาคของประเทศไทย

ข้อมูลเนื้อหา โดย นางกชวรรณ ตาคำ  / นางสาวกัลยาณี เวชโช
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นายกฤตภาส ชื่นสนธิพันธุ์
ข้อมูลอ้างอิง TKP : https://254phrae.blogspot.com/2020/05/blog-post_763.html
เว็บ กศน.ตำบล https://sites.google.com/dei.ac.th/maesainfe/อาชีพ/การเพาะเห็ดนางฟ้า



Share this:

Post a Comment

ข้อคิดเห็นจากเครือข่าย TKP

 
Copyright © 2018 Thailand Knowledge Portal. Designed by OddThemes > Developed by mediathailand