กลุ่มผลิตภัณฑ์จักสานไม้ไผ่ บ้านคลองพี หมู่ที่ 9 ตำบลบาละ  อำเภอกาบัง จังหวัดยะลา (ตามโครงการจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาทักษะอาชีพ กับ กศน.อำเภอกาบัง)

ที่มาของผลิตภัณฑ์จักสานไม้ไผ่และวัสดุจากธรรมชาติ

ในพื้นที่อำเภอกาบัง มีทรัพยากรไม้ไผ่เป็นจำนวนมาก และพบว่ายังไม่มีการนำไม้ไผ่มาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ของใช้ต่าง ๆ ในครัวเรือน กศน.อำเภอกาบัง ได้เล็งเห็นความสำคัญจึงได้ ทำการสำรวจความต้องการฝึกอาชีพเพื่อสร้างรายได้และมีงานทำของกลุ่มแม่บ้าน/สตรี  บ้านคลองพี หมู่ที่ 9 ตำบลบาละ อำเภอกาบัง จังหวัดยะลา ที่มีความต้องการจัดตั้งกลุ่มอาชีพเพื่อสร้างรายได้เสริม ให้กับครอบครัว ซึ่งมีสมาชิกกลุ่มแม่บ้าน/สตรี ร่วมจัดตั้งกลุ่ม จำนวน 10  คน โดยนางธันญารัตน์ มณีรัตน์ เป็นผู้นำกลุ่มจัดทำผลิตภัณฑ์ จักสานไม้ไผ่และวัสดุจากธรรมชาติ

ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 กศน.อำเภอกาบัง ได้ส่งเสริมและสนับสนุนงบประมาณด้านวัสดุ อุปกรณ์ และวิทยากรผู้มีความรู้ ความชำนาญการในการแปรรูปผลิตภัณฑ์จักสานไม้ไผ่และวัสดุจากธรรมชาติ ได้แก่ จักสานของใช้ในครัวเรือน เช่น กระด้ง ชะลอม ตุ้มดักปลาไหล และตะกร้า หรือเข่งใส่ของ อีกทั้งเป็นการ ส่งเสริมและสนับสนุนภูมิปัญญา/ปราชญ์ชาวบ้านด้านการจักสานไม้ไผ่ สามารถถ่ายทอดให้กับคนรุ่นหลังต่อไปได้

วัสดุ

1. ไม่ไผ่ 2. ต้นคลุ้ม
3. หวาย 4. กะลามะพร้าว

อุปกรณ์

1. มีดพร้า
2. มีดตอก
3. เลื่อย

ขั้นตอนการทำจักสานชะลอม
1. เลือกลำไม้ไผ่ที่มีความยาวของลำปล้อง ประมาณ 90-100 เซนติเมตร
2. ตัดไม้ไผ่ออกเป็นปล้อง ๆ
3. ผ่าไม้ไผ่ออกเป็นซี่เล็ก ๆ ประมาณครึ่งเซนติเมตร และผ่าให้ได้ขนาดซี่ในการขัดชะลอม
4. ฉีกไม้ไผ่ที่ผ่าแล้วออกเป็นซี่ ๆ แล้วนำไปเหลาให้ลักษณะแบนสวยงาม
5. นำซี่ไม้ไผ่ที่เหลาเรียบร้อยมาสานเป็นลายตานกเปล้า เพื่อทำเป็นชลอม

ขั้นตอนการทำจักสานตุ้มดักปลาไหล
1. เลือกต้นคลุ้มที่ขนาดสวยงามและเหมาะสม ความยาวประมาณ 2.5-3 เมตร
2. ตัดต้นคลุ้มออกจากกอ
3. นำต้นคลุ้มที่ตัดแล้วมาผ่า แล้วฉีกออกเป็นซี่ ๆ ทำการเหลาลบเหลี่ยม ลบความคม
4. นำซี่ต้นคลุ้มที่เหลาแล้ว มาสานเป็นลายขัดให้เป็นรูปวงกลม
5. ทำงาตุ้มเพื่อดักปลาไหล โดยการเจาะรูให้เป็นรูปวงกลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2.5 นิ้ว
6. นำไม้ไผ่มาทำงาตุ้ม ใส่ลงไปในที่เจาะรูไว้ เพื่อกันปลาไหลออก
7. นำกะลามะพร้าวมาเจาะรูผูกเชือกเพื่อนำมาปิดด้านบนของตุ้มดักปลาไหล

ขั้นตอนการทำจักสานตะกร้า (เข่งใส่ของ)
1. เลือกต้นคลุ้มที่ขนาดสวยงามและเหมาะสม ความยาวประมาณ 2.5-3 เมตร
2. ตัดต้นคลุ้มออกจากกอ
3. นำต้นคลุ้มที่ตัดแล้วมาผ่า แล้วฉีกออกเป็นซี่ ๆ ที่มีขนาดตามความเหมาะสม  และทำการเหลาลบเหลี่ยม ลบความคม
4. นำซี่ต้นคลุ้มที่เหลาแล้วมาสานเป็นลายขัดให้เป็นรูปวงกลมหรือสี่เหลี่ยม  แล้วแต่ความชอบ

ขั้นตอนการทำจักสานกระด้ง
1. เลือกลำไม้ไผ่ไทยที่ไม่อ่อนและไม่แก่จนเกินไป
2. ตัดไม้ไผ่ความยาวประมาณ 80 เซนติเมตร
3. ผ่าไม้ไผ่ออกเป็นซี่เล็ก ๆ ประมาณครึ่งเซนติเมตร และทำการเหลาลบเหลี่ยม ลบความคม
4. ตัดไม่ไผ่ความยาวประมาณ 1.5 เมตร จำนวน 2 อัน และทำการเหลาลบเหลี่ยม ลบความคม เพื่อนำมาทำปากกระด้ง
5. ทำการสานให้เป็นลายบ้องยอง หรือลายสอง ให้ได้ขนาดตามที่ต้องการ
6. นำลายที่สานไว้มาขึ้นขอบเพื่อทำเป็นกระด้ง
7. นำหวายเส้นเล็กมาผ่า 4 ซี่ และทำการเหลาลบเหลี่ยม ลบความคม แล้วนำหวายมาผูกที่ขอบกระด้ง และนำหวายอีก 1 เส้น มาถักเป็นลายหางจระเข้ หรือลายหางแลน สิ่งที่ต้องการพัฒนาต่อยอดร่วมกับอาชีวศึกษา

เครื่องมือ/อุปกรณ์สำหรับแปรรูปไม้ไผ่
1. เครื่องมือสำหรับผ่าไม้ไผ่ จำนวน 3 ตัว
2. เครื่องมือเหลาซี่ไม่ไผ่ จำนวน 3 ตัว

การบรรจุภัณฑ์ ผลิตภัณฑ์จักสานไม้ไผ่และวัสดุจากธรรมชาติ

ช่องทางการตลาดและจำหน่ายผลิตภัณฑ์จักสานไม้ไผ่และวัสดุจากธรรมชาติ ของกลุ่ม ผลิตภัณฑ์จักสานไม้ไผ่ บ้านคลองพี หมู่ที่ 9 ตำบลบาละ อำเภอกาบัง จังหวัดยะลา

ดาวน์โหลดเอกสาร